သမိုင္းတေကြ႕မွ ရန္ကုန္ဘေဆြ

သန္း၀င္းလႈိင္-စက္တင္ဘာ ၂၇၊ ၂၀၁၂

ထင္ရွားေသာ စာေရးဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ရန္ကုန္ဘေဆြကို ဧရာဝတီတိုင္း ေဒးဒရဲၿမိဳ႕နယ္ ေရပူဝရြာတြင္ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္ အဖ လက္သမား ဦးၾကာျဖဴ၊ အမိ ေဒၚေသးေသးတို႔မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြး ခ်င္းႏွစ္ေယာက္အနက္ အငယ္ျဖစ္သည္။ ငယ္မည္မွာ ေမာင္ေမာင္ (ေခၚ) လွေမာင္။ ေနာင္တြင္ ေမာင္လွေဆြ၊ လွေမာင္သြင္ မွည့္ေခၚသည္။ အမည္ရင္း ဦးဘေဆြျဖင့္သာ ထင္ရွားသည္။
ငယ္စဥ္က အတန္းပညာ မသင္ခဲ့ရေပ။ အစ္ကိုျဖစ္သူ၏သင္ျပမႈႏွင့္ ကိုယ္တိုင္အားထုတ္မႈအရ စာတတ္လာသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ခန္႔ တြင္ အိမ္မွထြက္ေျပးၿပီး ေျမာင္းျမ၌ ပန္းခ်ီပညာေလ့လာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္မွာပင္ အကပညာလည္းသင္ယူခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ရန္ကုန္သို႔ျပန္ေရာက္လာၿပီး ၁၉၃၃-၃၄ ခန္႔တြင္ “သက္ေစာင့္” မဂၢဇင္းသို႔ “ဝါးခယ္မလွေမာင္” ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ဝတၳဳမ်ား စ တင္ေရးသားခဲ့သည္။ မဂၢဇင္းတြင္ အသံုးျပဳေသာအခါ “ဝါးခယ္မ” ကိုျဖဳတ္ၿပီး “လွေမာင္” ဟုသာ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရသည္။ ေနာင္တြင္ ႀကီးပြားေရး အသင္း စာစီစာကံုးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ စာစီစာကံုးၿပိဳင္ပြဲ ပထမဆုရသျဖင့္ ထိုစဥ္က အမည္ရင္း ေမာင္လွေဆြျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကေလာင္အမည္ကို “သတိုးေဆြ” (လူငယ္ႀကီးပြားေရးအသင္း စာစီစာကံုးၿပိဳင္ပြဲ ပထမဆုရသူ) ဟု ေျပာင္းလဲအမည္ခံသည္။ ရႊင္ေပ်ာ္ေပ်ာ္ စာေပတိုက္၏ ႏွစ္ပဲတန္ဝတၳဳေခတ္တြင္ ကေလာင္အမည္မခံဘဲ ဝတၳဳႏွစ္အုပ္ေရးခဲ့ဖူးသည္။
ပန္းခ်ီေက်ာင္းတြင္ ပန္းခ်ီပညာသင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္မွ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္အထိ ပုဇြန္ေတာင္ ဆင္ဂါးေက်ာင္း၌ ပံုဆြဲဆရာ ဝင္လုပ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပုဇြန္ေတာင္ေရေက်ာ္ရွိ ပန္းခ်ီကိုျမတ္ဆိုင္၏ ဖိုတိုလတ္ဓါတ္ပံုဆိုင္တြင္ ဝင္ေရာက္အလုပ္လုပ္ခဲ့ဖူးသည္။
ထိုစဥ္မွာပင္ ေရေက်ာ္ရွိ တကၠသိုလ္သမဝါယမမွ ဆရာခ်စ္ (ေခၚ) သခင္ခ်စ္ (ေနာင္ဗကပအတြင္းေရးမွဴး(က်ဆံုး) ႏွင့္ရင္းႏွီးၿပီး နဂါးနီဂ်ာ နယ္မွ အဆက္အသြယ္ရခဲ့သည္။ နဂါးနီဂ်ာနယ္တြင္ အေစာပိုင္း၌ ဝါးခယ္မလွေမာင္ကေလာင္အ မည္ခံယူ၍ ဝတၳဳတို၊ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရး သားခဲ့သည္။ ေနာင္တြင္ ဘေဆြအမည္ခံ၍ ေရးသားခဲ့ရာ ထိုစဥ္တကၠသိုလ္မွ ကိုဗ ေဆြကလည္း “ဗေဆြ” အမည္ျဖင့္ ေရးသားေနေသာေၾကာင့္ ဘေဆြႏွစ္ေယာက္ အမည္ကြဲလြဲေစရန္ တကၠသိုလ္ဗေဆြက “ထားဝယ္ဗေဆြ” အမည္ခံယူ၍ သူကလည္း “ရန္ကုန္ဘေဆြ” အမည္ခံယူ ခဲ့သည္။
၁၉၃၉-၄၁ တို႔တြင္ နဂါးနီဂ်ာနယ္၌ အယ္ဒီတာအဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္လာသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းတြင္ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ေျမေအာက္ ယူနစ္တာဝန္ခံတစ္ဦးအျဖစ္ ေမာ္လၿမိဳင္ကြၽန္း၊ ဘိုကေလး၊ က်ဳိက္လတ္၊ ဖ်ာပံု၊ ေဒးဒရဲအပါအဝင္ ဖ်ာပံုခရိုင္ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီတြင္ ပါတီစည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရးတာဝန္ကို ယူခဲ့ သည္။
ရန္ကုန္ဘေဆြ၏ ႏိုင္ငံေရးဘဝျဖတ္သန္းမႈကိုေလ့လာၾကည့္ပါက ႏုိင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားအတြက္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္မႈကိုေထာက္ ခံ ေသာ ေျပာက္က်ားေခါင္းေဆာင္ (Terrorist) ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ရန္ကုန္ဘေဆြသည္ ဆရာမ်ား၏မိႈင္းသြင္းထားမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္အလိုေတာ္ရိ နန္းရင္းဝန္ေဟာင္း ဂဠဳန္ဦးေစာအား ၾကည့္မရေပ။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၌ မလိုလားအပ္သူအျဖစ္ ျမင္လာသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဗိုလ္ေနဝင္း၊ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီးတို႔၏ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းမႈ ႏွင့္ အားေပးကူညီမႈေၾကာင့္ သူ၏ဇနီး မျမေသြး (လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္းဝင္ တတိယအဆင့္ရ) ႏွင့္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးလက္ရင္း ရဲ ေဘာ္သံုးေလးဦးတို႔ႏွင့္ ဦးေစာလုပ္ၾကံေရးကို စတင္ခဲ့သည္။ ေရွးဦးစြာ ဗဟန္း (၃) လမ္းေန ယပက္လက္ လွေရႊႀကီး (ေနာင္ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ယခုကြယ္လြန္) အကူအညီျဖင့္ ဂ်စ္ကားတစ္စီးလည္းေကာင္း၊ လက္နက္မ်ားဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၊ ဗုိလ္ေအာင္ႀကီးတို႔ထံမွလည္းေကာင္း ရရွိခဲ့ သည္။ ဂဠဳန္ဦးေစာ၏ ႐ံုးတက္ ႐ံုးဆင္းခ်ိန္၊ စီးသည့္ကားအမ်ဳိးအစား၊ သြားလာတတ္သည့္ေနရာဌာန၊ အသံုးျပဳသည့္လမ္းေၾကာင္း၊ လံုျခံဳ ေရးရယူထားမႈ၊ ဂဠဳန္ဦးေစာ၏ အိမ္အေျခအေနအေသးစိတ္ကို ႀကိဳတင္ေလ့လာထားရွိသည္။
အေကာင္အထည္ေဖာ္သည့္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ စေနေန႔တြင္ ကားေရွ႕ခန္း၌ ယာဥ္ေမာင္း ကိုျမလိႈင္ႏွင့္ ရန္ကုန္ဘေဆြ၊ ကားေနာက္ခန္းတြင္ ရဲေဘာ္ဘတုတ္၊ ရဲေဘာ္ထြန္းခင္တို႔ လိုက္ပါလာသည္။ ကားကို အမိုးျဖဳတ္၍ စစ္စိမ္းေရာင္ေဆးသုတ္ကာ ကားေပၚ ပါလာသူအားလံုး ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ စစ္ယူနီေဖာင္းမ်ား ဝတ္ဆင္ထားၾကသည္။
ထိုေန႔က ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းႏွင့္ အေနာ္ရထာလမ္းေထာင့္ရွိ သူရိယသတင္းစာတိုက္ဆင္း၍ သူရိယသတင္းစာတိုက္ ေရွ႕ရွိ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီရံုးခန္းသို႔ ေခတၱဝင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အလံုလမ္းရွိ ဘုရင္ခံအိမ္ေတာ္၌ ဘုရင္ခံႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးကာ ေတာ္လွန္ေရး ပန္းျခံအနီး ဝိဇယရုပ္ရွင္ရံုအနီးရွိ ဓါတ္ဆီဆိုင္၌ ကားဆီျဖည့္သည္။ ဆီျဖည့္ေနစဥ္ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ မိမိကားေနာက္မွ တေလွ်ာက္လံုး လိုက္လာေသာဂ်စ္ကားကို သတိထားမိလိုက္သည္။ ယင္းေနာက္ ေတာ္လွန္ေရးပန္းျခံအနီး ဆီဆိုင္မွတဆင့္ ေျမနီကုန္းအဝိုင္းႀကီးအလြန္ (ယခု အထက (၂) စမ္းေခ်ာင္းေက်ာင္း) ေရွ႕အနီး၌ ကားခ်င္းယွဥ္၍ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္အဖြဲ႕သည္ ေသနတ္ျဖင့္ ခ်ိန္ရြယ္လွမ္းပစ္လိုက္ရာ ဦးေစာသည္ ေသနတ္စတင္ခ်ိန္ရြယ္စဥ္ကပင္ ေခါင္းကို ကားထဲငံု႔ခ်လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ က်ည္ဆံသည္ လူကိုမထိေသာ္လည္း ကားမွန္ကို ထိသြားသည္။ ကားမွန္ကြဲၿပီးလြင့္စင္လာေသာ မွန္စမ်ားေၾကာင့္ ဂဠဳန္ဦးေစာ၏မ်က္စိကိုထိမွန္ကာ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးသို႔ တက္ေရာက္ ကုသခဲ့ရသည္။
ေသနတ္သမားမ်ားသည္ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္ဝတ္စံုမ်ားဝတ္ဆင္ထားသည္ကို ျမင္ေတြ႕လိုက္ရသျဖင့္ ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လူမ်ားဟု ယူဆကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ေစခိုင္းခ်က္အရ သူ႔အား ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ၾကံခဲ့သည္ဟု တသက္လံုးမွတ္ယူသြားခဲ့သည္။
ဤသို႔ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းတို႔၏ မဆင္မျခင္ မင္းမဲ့စ႐ိုက္ဆန္ဆန္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ခုတ္ရာတျခား၊ ရွရာတျခားျဖစ္ကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားသည္ အၿငိဳးအေတးႀကီးေသာ ဦးေစာ၏လက္ခ်က္ျဖင့္ က်ဆံုးသြားခဲ့ရ သည္။
ရန္ကုန္ဘေဆြသည္ စြန္႔လႊတ္စြန္႔စားႏုိင္သူလည္း ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ကာလ ဗမာ့တပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေမာင္ (ေနာင္ ဗိုလ္ မွဴးခ်ဳပ္) ႏွင့္အဖြဲ႕အား ကရင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕က ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းခံေနရေသာ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေမာင္ေမာင္ႏွင့္အဖြဲ႕အား ကယ္တင္ရန္အ တြက္ ဗိုလ္မွဴးႀကီးေစာျမင့္၏ကြပ္ကဲမႈျဖင့္ ရန္ကုန္ဘေဆြႏွင့္အဖြဲ႕သည္ ရုတ္တရက္ ဝင္ေရာက္စီးနင္းတိုက္ခိုက္ၿပီး ျပည္လည္ကယ္ထုတ္ ႏိုင္ခဲ့သည္။
ရန္ကုန္ဘေဆြသည္ စာေပအႏုပညာဝါသနာထံု၍ ေအာင္ျမင္ေသာစာေရးဆရာ ပန္းခ်ီဆရာတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ တြင္ ျပဇာတ္နယ္သို႔ဝင္ေရာက္ စစ္ျပန္၊ စံထူး၊ ခဝဲပြင့္ခ်ိန္ စသည့္ တိုက္ခိုက္ေရးျပဇာတ္မ်ားကို ေနသူရိန္ရံု၌ တင္ဆက္ခဲ့သည္။
၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ရုပ္ရွင္နယ္သို႔ ဝင္ေရာက္၍ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ “မာန္” ရုပ္ရွင္ကို ရုိက္ကူးခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာနယ္ျပာ ဂ်ာနယ္ႏွင့္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ “မီးဒုတ္” ဂ်ာနယ္တို႔ကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၁၉၅၆-၅၇ တြင္ နာဂေတာင္တန္း ေလ့လာေရးခရီးသြားေရာက္ခဲ့သည္။
၁၉၅၉-၆၀ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးအသင္း၌ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ဝင္၊ ၁၉၆၀-၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာ အသင္း ဒုတိယဥကၠ႒၊ ၁၉၆၃-၆၄ ဒုတိယႏွစ္ဝက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္းဥကၠ႒ တာဝန္တို႔ကို ယူခဲ့သည္။
ရန္ကုန္ဘေဆြ၏ ထင္ရွားေသာဝတၳဳမ်ားမွာ ခ်ီေလေသာ္လည္း(၁၉၆၃)၊ တိုက္ယူရသည့္ မ်က္ရည္တစ္ေပါက္ (၁၉၆၃)၊ နန္းဟာဗီး (၁၉၆၄)၊ ေသေသာ္မွသည္ေၾသာ္ေကာင္း၏ (၁၉၆၄)၊ သည္မိုးသည္ေလ (၁၉၆၄)၊ ေခတ္၏သားေကာင္ (၁၉၆၄)၊ ဆိုးေပ (၁၉၆၄)၊ ျမန္မာ ျပည္သား (၁၉၆၅)၊ ေရႊဝါျပည္ (၁၉၆၅)၊ အထီးက်န္၊ ျမင့္မိုရ္ကိုေခြၽပ်က္ေႂကြမည့္ ေယာက်္ား၊ စနစ္ေတြအတင္းေျပာင္းလဲမည္၊ ရဲေဘာ္တို႔ႏွင့္ အတူ၊ ဖက္ဆစ္သူရဲေတြပတ္လည္ဝိုင္း၍ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ နဝေဒးတခန္းရပ္ျပဇာတ္၊ မင္းသားကိုႀကီးေကာင္းျပဇာတ္ စသည့္ ျပဇာတ္မ်ား၊ ခ်စ္ဇနီးသို႔အမည္ေဆးပညာေပး က်မ္း၊ စကားနက္၊ ပန္းသြင္သီကံုးေရးနည္းဖြဲ႕ခ်င္ေသာ္၊ စာေရးျခင္းအတတ္ စသည့္ စာေပ အေရးအသားဆုိင္ရာစာအုပ္မ်ား ေရးသားခဲ့သည္။ ဦးေသာ္ဇင္ႏွင့္ တြဲဖက္၍ “မိုးတိမ္တမန္”၊ “ေမဃဒူတ” သကၠတဝတၳဳတို႔ကိုလည္း ျမန္မာ ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့သည္။ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုသမုိင္း၊ ပန္းခ်ီအေျခခံသေဘာတရား၊ ေဗဒင္ပညာ စသည့္စာအုပ္မ်ားသည္ ယေန႔တိုင္ မ ထုတ္ေဝရေသးေပ။
၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ ျပည္သူ႔ျပည္ခ်စ္ပါတီတြင္ ရန္ကုန္ဘေဆြသည္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ ပါဝင္လႈပ္ရွား၍ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႔အမွတ္ (၂/၂၈၀) ထုတ္ျပန္ၿပီးေနာက္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ ေကာ့ေသာင္း ၿမိဳ႕မွတဆင့္ အလင္းဝင္ေရာက္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ ပါတိတ္ပန္းခ်ီေရးဆြဲျခင္း၊ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီေရးဆြဲျခင္းတို႔အပါအဝင္ အႏုပညာလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ ကိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ရန္ကုန္ဘေဆြအား ႏုိင္ငံေတာ္ေကာင္စီက ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ (ပထမဆင့္) ဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။
၁၉၈၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဖဆပလ တိုက္ခန္းေနအိမ္၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ ဇနီးေဒၚျမေသြးႏွင့္ သားသမီးမ်ား က်န္ရစ္ခဲ့သည္။