တရားရံုးမ်ားကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈဥပေဒ
(၂ဝ၁၃ ခုနွစ္၊ ၿပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒအမွတ္ ၁၇။)
၁၃၇၅ ခုနွစ္၊ ဝါဆိုလၿပည့္ေက်ာ္ ၇ ရက္
(၂ဝ၁၃ ခုနွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္)
နိဒါန္း
| |||||
ၿပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သည္ တရားရံုး၏ မွန္ကန္လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရး၊ တရားရံုး၏ ဂုဏ္သိကၡာနွင့္ အမ်ားၿပည္သူ ယံုႀကည္ ကိုးစားမႈကို မထိခိုက္ေစေရးတို႔အတြက္ ဤဥပေဒကို ၿပ႒ာန္းလိုက္သည္။
| |||||
အခန္း(၁)
| |||||
အမည္နွင့္အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ၿပခ်က္
| |||||
၁။
|
ဤဥပေဒကို တရားရံုးမ်ားကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈဥပေဒဟု ေခၚတြင္ေစရမည္။
| ||||
၂။
|
ဤဥပေဒတြင္ပါရိွေသာ ေအာက္ပါစကားရပ္မ်ားသည္ ေဖာ္ၿပပါအတိုင္း အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ေစရမည္-
| ||||
(က)
|
တရားရံုး ဆိုသည္မွာ ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာနိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေၿခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၉၃ ပါ ၿပ႒ာန္းခ်က္အရ ဖြဲ႔စည္းသည့္ ေအာက္ပါ တရားရံုးမ်ားကို ဆိုသည္-
| ||||
(၁)
|
ၿပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး တရားလႊတ္ေတာ္မ်ား၊ ၿပည္နယ္ တရားလႊတ္ေတာ္မ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တိုင္းတရားရံုးမ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ တရား ရံုးမ်ား၊ ခရိုင္တရားရံုးမ်ား၊ ၿမိဳ႕နယ္ တရားရံုးမ်ားနွင့္ ဥပေဒအရ တည္ေထာင္ေသာ အၿခားတရားရံုးမ်ား၊
| ||||
(၂)
|
စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားရံုးမ်ား၊
| ||||
(၃)
|
နိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံု အေၿခခံဥပေဒဆိုင္ရာခံုရံုး။
| ||||
(ခ)
|
တရားရံုးမ်ားကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ ဆိုသည္မွာ တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈနွင့္ ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈကိုဆိုသည္။
| ||||
(ဂ)
|
တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ ဆိုသည္မွာ တရားရံုးတစ္ရံုးက ခ်မွတ္ေသာ စီရင္ခ်က္၊ ဒီကရီ၊ အမိန္႔၊ ညႊန္ႀကားခ်က္ သို႔မဟုတ္ ထုတ္ဆင့္ေသာ ဆင့္စာကို တမင္သက္သက္ မလိုက္နာၿခင္းကို ဆိုသည္။
| ||||
(ဃ)
|
ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ ဆိုသည္မွာ ေအာက္ပါ အၿပဳအမူ တစ္ခုခုအတြက္ အေႀကာင္းအရာတစ္ရပ္ရပ္ကို နႈတ္ၿဖင့္ ၿဖစ္ေစ၊ စာၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ အမွတ္ သေကၤတၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ ထင္ရွားေသာ ပံုသဏၭာန္ၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ အၿခား တစ္နည္းနည္းၿဖင့္ ၿဖစ္ေစ၊ တမင္ထုတ္ေဖာ္ ေႀကညာၿခင္း၊ သတင္းအၿဖစ္ ေရးသား ေဖာ္ၿပၿခင္း၊ ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္းကို ဆိုသည္-
| ||||
(၁)
|
တရားရံုး၏ ဥပေဒအရ အပ္နွင္းထားေသာ အခြင့္အာဏာကို ေသးသိမ္ေစၿခင္း သို႔မဟုတ္ ေသးသိမ္ရန္ ၿဖစ္တန္ေစၿခင္း၊
| ||||
(၂)
|
တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းကိစၥတြင္ ေၿဖာင့္မွန္စြာ ေဆာင္ရြက္မႈကို ထိခိုက္ေစၿခင္း၊ စြက္ဖက္ၿခင္း သို႔မဟုတ္ ေနွာင့္ယွက္ၿခင္း၊
| ||||
(၃)
|
မွန္ကန္လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ေရးအေပၚ အမ်ားၿပည္သူက ယံုႀကည္ကိုးစားမႈ ေလ်ာ့နည္း ေစရန္ တစ္နည္းနည္းၿဖင့္ ၿပဳလုပ္ၿခင္း၊
| ||||
(၄)
|
တရားရံုးက ဆံုးၿဖတ္ရန္ရိွေသာ အခ်က္မ်ားကို တစ္စံုတစ္ရာ အဆံုးအၿဖတ္ မေပးရေသးမီ ႀကိဳတင္ေဝဖန္ေၿပာဆိုၿခင္း၊ ေရးသား ေဖာ္ၿပၿခင္း၊ ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း၊ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္း။
| ||||
(င)
|
တရားလႊတ္ေတာ္ဆိုသည္မွာ တိုင္းေဒသႀကီးတရားလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ၿပည္နယ္တရား လႊတ္ေတာ္ကို ဆိုသည္။
| ||||
အခန္း(၂)
| |||||
စီရင္ပိုင္ခြင့္နွင့္ အေရးယူပိုင္ခြင့္
| |||||
၃။
|
တရားလႊတ္ေတာ္သည္ တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈအား ဤဥပေဒအရ စစ္ေဆးစီရင္ ပိုင္ခြင့္ရိွသည္။
| ||||
၄။
|
တရားလႊတ္ေတာ္သည္ ၿပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၊ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရံုး သို႔မဟုတ္ နိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံု အေၿခခံဥပေဒဆိုင္ရာခံုရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈအတြက္ သက္ဆိုင္္ရာ တရားရံုးမွ တာဝန္ရိွသူတစ္ဦး၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ အေရးယူ ပိုင္ခြင့္ရိွသည္။
| ||||
၅။
|
တရားလႊတ္ေတာ္သည္-
| ||||
(က)
|
မိမိသေဘာအေလ်ာက္ၿဖစ္ေစ၊
| ||||
(ခ)
|
နစ္နာသူအမႈသည္ တစ္ဦး၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရၿဖစ္ေစ၊
| ||||
(ဂ)
|
အၿခားနည္းအရၿဖစ္ေစ၊ တရားရံုးတစ္ရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈအား အေရးယူပိုင္ခြင့္ ရိွသည္။ သို႔ရာတြင္ က်ဴးလြန္ေႀကာင္း စြပ္စဲြထားသည့္ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈမွာ ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ ၿပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္နိုင္ေသာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ ၿဖစ္ပါက အေရးယူခြင့္ မရိွေစရ။
| ||||
၆။
|
တရားလႊတ္ေတာ္သည္-
| ||||
(က)
|
တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈကို တရားမအေထြေထြမႈ ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ရြက္ ရမည္။
| ||||
(ခ)
|
ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈကို ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ အေထြေထြမႈ ဖြင့္လွစ္ ေဆာင္ရြက္ရမည္။
| ||||
အခန္း(၃)
| |||||
ကင္းလြတ္ခ်က္မ်ား
| |||||
၇။
|
ေဆာင္ရြက္ဆဲ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္နွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တရားမွ်တၿပီး မွန္ကန္ တိက်ခိုင္လံုေသာ အေႀကာင္းအရာ တစ္ရပ္ရပ္ကို နႈတ္ၿဖင့္ ၿဖစ္ေစ၊ စာၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ အမွတ္သေကၤတ ၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ ထင္ရွားေသာ ပံုသဏၭာန္ၿဖင့္ၿဖစ္ေစ၊ အၿခားတစ္နည္း နည္းၿဖင့္ၿဖစ္ေစ ထုတ္ေဖာ္ ေႀကညာၿခင္း၊ သတင္းအၿဖစ္ ေရးသားေဖာ္ၿပၿခင္း သို႔မဟုတ္ ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္းသည္ တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ မေၿမာက္ ေစရ။
| ||||
၈။
|
စစ္ေဆးႀကားနာ၍ အၿပီးသတ္ အမိန္႔ခ်မွတ္ထားၿပီးၿဖစ္သည့္ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္၏ အရည္အေသြးအေပၚ မွ်တစြာ သံုးသပ္ခ်က္ သို႔မဟုတ္ ေဝဖန္ခ်က္ကို ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္းသည္ တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ မေၿမာက္ ေစရ။
| ||||
၉။
|
ဤဥပေဒတြင္ မည္သို႔ပါရိွေစကာမူ ေအာက္ေဖာ္ၿပပါ အေႀကာင္းအရာမ်ားမွအပ အမ်ားၿပည္သူ ဝင္ေရာက္ၿခင္းကို ကန္႔သတ္ ထားေသာ သီးသန္႔ရံုးခန္း၌ ေဆာင္ရြက္ သည့္ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္နွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တရားမွ်တၿပီး မွန္ကန္တိက် ခိုင္လံုေသာ အစီရင္ခံစာကို ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္းသည္ တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ မေၿမာက္ေစရ-
| ||||
(က)
|
တည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္ပါ ၿပ႒ာန္းခ်က္မ်ားနွင့္ ဆန္႔က်င္၍ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္း၊
| ||||
(ခ)
|
အမ်ားၿပည္သူဆိုင္ရာ မူဝါဒအရၿဖစ္ေစ၊ အပ္နွင္းထားေသာ အခြင့္အာဏာ မ်ားကို က်င့္သံုး၍ ၿဖစ္ေစ၊ တရားရံုးက အတိအလင္း တားၿမစ္ပိတ္ပင္ ထားသည့္ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္၏ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားနွင့္ သရုပ္ေဖာ္ၿပခ်က္မ်ားကို ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္း၊
| ||||
(ဂ)
|
တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းတစ္ရပ္တြင္ အၿငင္းပြားလ်က္ရိွေသာ လိွ်ဳ႕ဝွက္ ထားရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ စူးစမ္းရွာေဖြေတြ႔ရိွခ်က္ သို႔မဟုတ္ တီထြင္မႈ စသည္ တို႔နွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကို ပံုနိွပ္ထုတ္ေဝၿခင္း သို႔မဟုတ္ ၿဖန္႔ခိ်ၿခင္း။
| ||||
အခန္း(၄)
| |||||
ၿပစ္မႈနွင့္ၿပစ္ဒဏ္မ်ား
| |||||
၁ဝ။
|
မည္သူမဆို တရားရံုးကို ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ က်ဴးလြန္ေႀကာင္း ၿပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ၿခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေၿခာက္လထက္ မပိုေသာ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ၿဖစ္ေစ၊ က်ပ္ တစ္သိန္းထက္ မပိုေသာ ေငြဒဏ္ၿဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ နွစ္ရပ္လံုးၿဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
| ||||
၁၁။
|
မည္သူမဆိုတရားရံုးကို တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈက်ဴးလြန္ေႀကာင္း ၿပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ၿခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား က်ပ္တစ္သိန္း ထက္ မပိုေသာ ေငြဒဏ္ခ်မွတ္ရမည္။ ထိုသို႔ ေငြဒဏ္ ခ်မွတ္ရံုမွ်ၿဖင့္ လံုေလာက္မႈမရိွဟု ထင္ၿမင္ပါက သံုးလထက္မပိုေသာ တရားမေထာင္ဒဏ္ကို ခ်မွတ္နိုင္သည္။
| ||||
အခန္း(၅)
| |||||
အယူခံဝင္ခြင့္
| |||||
၁၂။
|
တရားလႊတ္ေတာ္သည္ တရားရံုးကို ၿပစ္မႈဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈ က်ဴးလြန္သူက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တရားမဆိုင္ရာ မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈက်ဴးလြန္သူက ေသာ္လည္းေကာင္း ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္လွ်င္ ထိုသူအား သတိေပးၿပီး အၿပစ္မွ လႊတ္နိုင္သည္ သို႔မဟုတ္ ၿပစ္ဒဏ္မွ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ၿပဳနိုင္သည္။
| ||||
၁၃။
|
တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈနွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တရားလႊတ္ေတာ္က ခ်မွတ္သည့္ အမိန္႔သို႔မဟုတ္ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို မေက်နပ္ပါက ၿပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ ခ်ဳပ္သို႔ အယူခံဝင္ခြင့္ရိွသည္။
| ||||
အခန္း(၆)
| |||||
အေထြေထြ
| |||||
၁၄။
|
တရားရံုးကို မထီမဲ့ၿမင္ၿပဳမႈကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟု အဆိုရိွေသာေန႔မွစ၍ တစ္နွစ္အတြင္း အမႈကိုစဲြဆိုရမည္။ သတ္မွတ္ထားေသာ ကာလထက္ ေက်ာ္လြန္ပါက မည္သည့္တရား လႊတ္ေတာ္ကမွ် အဆိုပါအမႈကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ၿခင္းမၿပဳရ။
| ||||
၁၅။
|
ၿပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ လိုအပ္ေသာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ အမိန္႔၊ ညႊန္ႀကားခ်က္ နွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ထုတ္ၿပန္နိုင္သည္။
| ||||
၁၆။
|
The Contempt of Courts Act ကို ဤဥပေဒၿဖင့္ ရုပ္သိမ္းလိုက္သည္။
| ||||
| ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာနိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒအရကြ်နု္ပ္လက္မွတ္ ေရးထိုးသည္။ | |||||
(ပံု)သိန္းစိန္
နိုင္ငံေတာ္သမၼတ
ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာနိုင္ငံေတာ္
